คอกาแฟหลายคนจะให้คำจำกัดความของคำว่า “กาแฟ” และคำว่า “เอสเพรสโซ” ว่าสองสิ่งนี้เป็นเครื่องดื่มที่แตกต่างกัน วันนี้เราจะมาหาคำตอบว่า ทั้งสองสิ่งนี้มีความแตกต่างกันอย่างไร โดยผมจะมานำเสนอ 4 ข้อแตกต่าง ซึ่งเป็นจุดสังเกตของเครื่องดื่มทั้งสองที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในโลกนี้
วัตถุดิบหลัก
ข้อสันนิษฐานแรกที่เราจะมาคุยกันถึงเรื่องความแตกต่างระหว่างกาแฟกับเอสเพรสโซ นั่นคือเรื่องของวัตถุดิบหลักอย่างเมล็ดกาแฟ แต่วัตถุดิบหลักของทั้งเครื่องดื่มสองชนิดนี้ไม่ได้มีความแตกต่างกันแต่อย่างใด
หลายคนอาจเข้าใจผิดว่าเอสเพรสโซและกาแฟอื่น ๆ จะใช้เมล็ดกาแฟ หรือผลเชอร์รี่คนละชนิดกัน เนื่องด้วยความแตกต่างของทั้งสองเครื่องดื่มในเรื่องของเนื้อสัมผัส รสชาติ รวมถึงปริมาณคาเฟอีนที่ได้ โดยทั้งกาแฟและเอสเพรสโซนั้นจะใช้เมล็ดกาแฟแบบเดียวกัน คือเมล็ดกาแฟโรบัสต้า อย่างที่เรารู้ว่า เมล็ดกาแฟที่ปลูกโดยใช้ในเชิงพาณิชย์นั้นมีอยู่ด้วยกัน 2 ชนิด คือกาแฟโรบัสต้าและกาแฟอาราบิก้า เมื่อคั่วเสร็จแล้วเมล็ดกาแฟโรบัสต้าจะมีรสชาติที่ค่อนข้างกลมกล่อม โดยมักจะถูกเปรียบเทียบว่ามีลักษณะ รสชาติ และกลิ่นคล้ายกับข้าวโอ๊ต ส่วนเมล็ดกาแฟโรบัสต้าที่ยังไม่ได้ผ่านการคั่วนั้นจะถูกเปรียบเทียบว่ามีกลิ่นและลักษณะคล้ายกับถั่ว
ส่วนในเรื่องของโน้ตและรสสัมผัสที่เราได้จากกาแฟอาราบิก้านั้นค่อนข้างมีความหลากหลาย ไม่สามารถที่จะระบุได้อย่างเฉพาะเจาะจงได้ โดยทั่วไปแล้วกาแฟอาราบิก้าจะให้รสหวานไปจนถึงรสเปรี้ยว ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายต่อหลายอย่าง เมื่อผ่านกระบวนการคั่วแล้ว เมล็ดกาแฟอาราบิก้าจะมีรสหวานและมีกลิ่นดอกไม้มากกว่ากาแฟสายพันธุ์โรบัสต้า ที่จะมีรถของผลไม้และมีกลิ่นหวานมากกว่า กาแฟอาราบิก้าที่ยังไม่ได้ผ่านการคั่วยังมีกลิ่นคล้ายกับบลูเบอร์รี่หวาน ๆ อีกด้วย
ยังมีเอสเพรสโซบางชนิดที่อาจใช้เมล็ดกาแฟทั้งเมล็ดกาแฟโรบัสต้าและเมล็ดกาแฟอาราบิก้า ถึงแม้โดยทั่วไปแล้วเครื่องดื่มที่เรียกว่า “เอสเพรสโซ” มักจะมีรสชาติที่เข้มข้น แต่วัตถุดิบหลักที่ว่านี้ก็ไม่ได้มีความแตกต่างกันระหว่างเอสเพรสโซ่และกาแฟอื่น ๆ
กระบวนการในการชง
พวกเราหลายคนมักจะคุ้นเคยกับการทำกาแฟหลายต่อหลายวิธีเป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นการทำกาแฟแบบ French Press การใช้หม้อ Moka Pot หรือการทำกาแฟดริป ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นสิ่งที่เราอาจทำเองได้ที่บ้าน และมีความสะดวกสบายมากขึ้นในปัจจุบัน
แต่การทำกาแฟเอสเพรสโซดื่มเองที่บ้านนั้นเป็นอีกเรื่องหนึ่งเลย เป็นเรื่องยากที่จะชงเอสเพรสโซดื่ม เนื่องจากเครื่องชงมีราคาที่ค่อนข้างแพง ถึงแม้ในปัจจุบันจะมีการดัดแปลงโดยการชงกาแฟเอสเพรสโซโดยที่ไม่ใช้เครื่องชงเอสเพรสโซ แต่เราก็ต้องบอกว่า เอสเพรสโซที่แท้จริงนั้นไม่สามารถที่จะชงในหม้อต้มกาแฟธรรมดาหรือ เครื่องชงกาแฟ French Press ได้ เนื่องจากการชงเอสเพรสโซนั้นจำเป็นที่จะต้องใช้แรงดันสูงเพื่อทำให้น้ำร้อน
อีกประการหนึ่งคือ เรื่องของเครื่องบดกาแฟ โดยปกติหากเราต้องการที่จะชงเอสเพรสโซแล้ว ก็จำเป็นที่จะต้องใช้เครื่องบดเฉพาะสำหรับชงกาแฟที่ใช้กับเครื่องชงเอสเพรสโซเท่านั้น โดยเครื่องบดกาแฟที่เรามักใช้บดกาแฟกันที่บ้านซึ่งมีราคาที่ถูกกว่า ไม่สามารถที่จะบดได้ในระดับนั้น
ปริมาณคาเฟอีน
โดยทั่วไปแล้ว เอสเพรสโซมักมีคาเฟอีนมากกว่ากาแฟอื่น ๆ ซึ่งมีข้อแตกต่างที่น่าสนใจ ยกตัวอย่างเช่น หากเทียบกันในปริมาณ 1 เสิร์ฟ กาแฟดริปซึ่งมีขนาด 8 ออนซ์ จะมีคาเฟอีนอยู่ที่ 85-185 มิลลิกรัม และเอสเพรสโซ 1 ช็อตที่มีขนาด 1 ออนซ์ จะมีคาเฟอีนอยู่ระหว่าง 40-75 มิลลิกรัม ซึ่งหากเทียบกันออนซ์ต่อออนซ์แล้ว ปริมาณคาเฟอีนในเอสเพรสโซนับว่ามีสูงกว่ากาแฟดริปหรือกาแฟปกติอยู่มากหลายเท่า
ถึงแม้ว่าปริมาณคาเฟอีนในเอสเพรสโซและกาแฟต่อ 1 ออนซ์จะมีคาเฟอีนมากกว่า แต่โดยปกติแล้วผู้คนมักจะดื่มอยู่ที่ 1 เสิร์ฟ ดังนั้นผู้คนจะดื่มเอสเพรสโซกันอยู่ที่ 1 ออนซ์ ซึ่งได้รับคาเฟอีนน้อยกว่าเป็นปกติอยู่แล้ว หากคุณไม่ใช่แฟนพันธุ์แท้ที่จะต้องดื่มเอสเพรสโซวันละหลาย ๆ ช็อต
รสชาติ
หลายคนมองว่า ข้อแตกต่างใหญ่ระหว่างเอสโซ่และกาแฟอื่น ๆ คือเรื่องของรสชาติ เอสเพรสโซ่จะมีรสชาติที่ค่อนข้างที่จะกลมกล่อม มีความเข้มข้น ซึ่งหลายคนมองว่าสิ่งนี้เป็นจุดที่โดดเด่นเป็นอย่างมาก แตกต่างจากการชงกาแฟหลายแบบ อย่างการใช้ฟิลเตอร์ในการกรองกาแฟสำหรับชงกาแฟดริป ที่ปล่อยให้กาแฟไหลผ่านน้ำในเวลาที่ไม่ได้นานเท่าไหร่ ดังนั้นกาแฟที่ได้จะมีความบางเบากว่ามาก แต่ถึงอย่างนั้นก็ทำให้เราสัมผัสหลายอย่างในกาแฟตัวนั้นได้ดีกว่าเครื่องดื่มเข้มข้นอย่างเอสเพรสโซ
ส่วนใครจะชอบหรือไม่ชอบ ทั้งเอสเพรสโซหรือกาแฟแบบต่าง ๆ ก็ขึ้นอยู่กับส่วนบุคคล บางคนอาจจะชอบกาแฟที่รสชาติเข้มข้นกว่า หรือบางคนอาจจะชอบรสชาติที่อ่อนลงมาหน่อย แต่ยังคงความชัดเจนไว้ หากคุณอยากได้ที่เข้มข้นและหนักแน่น เอสเพรสโซคือคำตอบ แต่หากคุณอยากได้รสที่เบาลงมา แต่มีความหลากหลายในรสชาติมากขึ้น และอยากได้ประสบการณ์การดื่มแบบสบาย ๆ ลองหากาแฟดี ๆ สักตัว กับวิธีการชงที่เราถูกใจก็น่าจะดีนะครับ